Gyda’r Senedd yn trafod enwau cartrefi ddydd Mercher, dyma gyhoeddi erthygl a gyhoeddwyd yn wreiddiol ar flog Llafar Bro gan Elin Hywel Wrth droedio tir adra fyddai’n meddwl yn aml …
Archifau Categori: Erthyglau
Diddymu a disodli Heddlu De Cymru – a phob heddlu arall
Mae gan ein cymdeithas sawl problem. Nid yr heddlu yw’r sefydliad i’w datrys. Mewn gwirionedd, mae nhw’n broblem arall. Dylem ddiddymu’r heddlu, atgyweirio ein system cyfiawnder, gan yna defnyddio’r arian …
Parhau i ddarllen “Diddymu a disodli Heddlu De Cymru – a phob heddlu arall”
Mae Bywydau Du o Bwys – Ailddatganiad
Ar y cyntaf o Fehefin y flwyddyn ddiwethaf, cyhoeddodd Undod y fersiwn gyntaf o’r datganiad yma mewn cydsafiad â’r sawl oedd yn mynnu cyfiawnder i George Floyd, a phawb sy’n …
Yn Gyntaf, Na Wna Niwed
Bydd llwyfannu ‘adroddiant adferiad’ (‘recovery narrative’) ôl-bandemig yng Nghymru – trwy ddathliad a esgorwyd arni gan ‘ryfel diwylliant’ Brexit – yn wrthddywediad llwyr, meddai Frances Williams. Yn hytrach na …
Tyfu ein mudiad yn 2021
Mae sylw mawr wedi bod yn ddiweddar ar y nifer o aelodau sydd wedi ymuno â’r mudiad annibyniaeth yma yng Nghymru. Mae YesCymru wedi bod wrthi’n ddyfal yn cyfrif y …
Sustem ddrwgweithredol
Y diwydiant ar dwf Os ydych chi am ddeall y Gymru gyfoes – sut y mae’n cael ei llywodraethu, ei diwylliant gwleidyddol, y lefel o barch a roddir i iawnderau …
Gwir ystyr y Nadolig
Nid ydym yn gwybod pryd y cafodd Iesu o Nasareth ei eni. Mae’r Cristnogion cynharaf yn sôn am ddyddiau ym misoedd Mawrth, Ebrill, Mai a Thachwedd. Mabwysiadwyd Rhagfyr 25ain yn …
Mae’r frwydr yn erbyn yr Amgueddfa Meddygaeth Filwrol yn parhau
Ar y 16ed o Ragfyr, caniataodd Pwyllgor Cynllunio Caerdydd adeiladu Amgueddfa Feddygaeth Filwrol ar Barc Britannia ym Mae Caerdydd, yng ngwyneb gwrthwynebiad lleol a chenedlaethol. Crëwyd yr amgueddfa yn 1952 …
Parhau i ddarllen “Mae’r frwydr yn erbyn yr Amgueddfa Meddygaeth Filwrol yn parhau”
Rhoi gwaith yn ei le
Bydd gan bob un ei farn am y graddau y bydd pandemig Covid-19 yn parhau i fygwth ein trefn economaidd, ein ffordd o fyw, ein dyheadau a’n cyfleoedd, ond un …
Paham nawr yw’r amser am brydau ysgol am ddim, i holl blant Cymru
Mae Covid-19 wedi amlygu graddfa’r tlodi sydd yng Nghymru, a’i ddyfnhau. Hyd yn oed cyn y pandemig, roedd 700,000 o bobl, mwy nag un ymhob pump, eisoes yn byw mewn …
Parhau i ddarllen “Paham nawr yw’r amser am brydau ysgol am ddim, i holl blant Cymru”
Llywodraeth Cymru sydd ar fai am yr ail don, nid y dosbarth gweithiol: gwrthsafwch y rhannu a rheoli!
Gan mai Cymru erbyn hyn yw’r unig ran o’r DU lle mae achosion COVID-19 yn parhau i gynyddu, mae’n ymddangos bod penderfyniad hunan-ymwybodol wedi’i wneud ar ran Llywodraeth Cymru i …
Dylem fod yn optomistig am ein dyfodol
Mae’n amser anodd i Gymru. Mae’r pydew economaidd diddiwedd yn parhau, mae ein hamgylchedd yn dioddef o newid hinsawdd a cholled bioamrywiaeth, nid yw pobl ifanc yn medru canfod tai …
Rhaid hawlio nôl Ein Dinas Ni
Bydd y rhai ohonoch sy’n gyfarwydd â’r blog hwn yn ymwybodol ein bod wedi tynnu sylw blaenorol at ddinistr araf ond pendant ein prifddinas gan y cyngor presennol, dan arweiniad …
Datganiad yn mynnu na fydd mwy o fabanod yn marw yn y carchar!
Dod â charchariad pobl feichiog a marwolaethau babanod y gellir eu hosgoi yn y carchar i ben Rydym yn garcharorion, cyn-garcharorion, trefnwyr, academyddion a grwpiau sydd yn gwthio am gyfiawnder …
Parhau i ddarllen “Datganiad yn mynnu na fydd mwy o fabanod yn marw yn y carchar!”
Camau tuag at gludiant cynaliadwy yng Nghymru
Rhwystrau i newid brys, ac anorfod Gyda chanslo ffordd liniaru’r M4 newydd yn 2019 daeth cyfle i Gymru droi cefn ar bolisïau trafnidiaeth anghynaladwy’r gorffennol, yn enwedig ein gorddibynniaeth affwysol …
Parhau i ddarllen “Camau tuag at gludiant cynaliadwy yng Nghymru”
Llyfr Du: Adolygiad
“Sylfaen chwyldro yw diddymu hierarchaeth, rheolaeth dosbarth a gorfodaeth, ac i adeiladu Cymru newydd, yn ddemocratiaeth gyfranogol go iawn gyda thegwch a chymuned yn sail iddi, lle gall dinasyddion byw …
Bydd cynlluniau San Steffan yn dinistrio ein cymunedau gwledig – rhaid gwrthwynebu nhw
Sylwer: Cyflwynwyd yr araith hon yn nigwyddiad Rising Tide XR Caerdydd ar 2il mis Medi 2020 cyn cyhoeddi’r Mesur Marchnad Fewnol, sydd ond yn tanlinellu popeth a ddywedir isod, tra’n …
Teyrnged i David Graeber
Yn anffodus bu farw David Graeber, un o ddeallusion adain chwith mwyaf dylanwadol yn y cyfnod diweddar, ar yr 2il o Fedi. Nid fi’n unig fydd yn teimlo colled ddofn …
Datganiad Undod: Ni fu’r bygythiad i ddiogelwch yma erioed yn deillio o ymfudwyr
Mae Undod yn cydsefyll gyda’r holl bobl sy’n wynebu llwybrau peryglus ac unigolion didrugaredd sy’n elwa arnynt wrth geisio cyrraedd glannau Prydain, o ganlyniad i systemau mewnfudo creulon y DU …
Parhau i ddarllen “Datganiad Undod: Ni fu’r bygythiad i ddiogelwch yma erioed yn deillio o ymfudwyr”
Datganiad Undod ar ganlyniadau arholiadau Cymru
Mae Undod yn collfarnu penderfyniad Llywodraeth Cymru i beidio ag ymddiried yn ein hathrawon, ac i osod graddau yn lle hynny ar sail algorithm a gymeradwywyd gan Lywodraeth Dorïaidd yn …
Parhau i ddarllen “Datganiad Undod ar ganlyniadau arholiadau Cymru”
Cyfiawnder cymdeithasol yw cyfiawnder hinsawdd
Mae’r canlynol yn cyflwyno’r achos dros ddull radical o daclo’r argyfwng hinsawdd yng Nghymru, ac yn gwahodd cyfraniadau gan aelodau Undod i archwilio pynciau perthnasol mewn rhagor o fanylder. Mae’r …
Parhau i ddarllen “Cyfiawnder cymdeithasol yw cyfiawnder hinsawdd”
Hiroshima-Nagasaki 75: gweithio tuag at Gymru ddi-niwclear
Aeth 75 mlynedd heibio ers i’r Americanwyr, gyda chytundeb Prydain, ollwng bomiau atomig ar Hiroshima a Nagasaki. Dyma’r tro cyntaf, a hyd yma yr unig dro, i arfau dinistr torfol …
Parhau i ddarllen “Hiroshima-Nagasaki 75: gweithio tuag at Gymru ddi-niwclear”
Iechyd meddwl yng Nghymru: y bwlch rhwng rhethreg a realiti
Rhybudd cynnwys: mae’r erthygl hwn yn trafod hunanladdiad ac esgeulustod mewn lleoliadau cleifion mewnol iechyd meddwl. Cyflwyniad Yn hwyr ar brynhawn Gwener y 24ain o Ionawr 2020, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru’r …
Parhau i ddarllen “Iechyd meddwl yng Nghymru: y bwlch rhwng rhethreg a realiti”
Rhifyddeg poblyddiaeth
Rai misoedd yn ôl fe ysgrifennodd Angharad Dafis am gau Ysgol Felindre. Yma mae hi’n myfyrio ar yr hyn ddigwyddodd wedyn, a sut mae stori ysgol bentref yng Nghymru yn …
Datrys yr argyfwng tai yng Nghymru
Cyhyd â bod cyfalafiaeth yn parhau, bydd tai bob tro yn nwydd neu’n fuddsoddiad i rai, tra bo eraill yn byw mewn trallod Engels, The Housing Question Mae’r argyfwng coronafeirws …
Anfon ymaith bwgan tlodi bwyd yng Nghymru, drwy Incwm Sylfaenol Cyffredinol
Mae banciau bwyd wedi camu i’r adwy yn ystod y blynyddoedd o gyni, a thrwy gydol yr argyfwng corona mae eu hangen fwy nag erioed gyda’r ciwiau ar gyfer parseli …
Parhau i ddarllen “Anfon ymaith bwgan tlodi bwyd yng Nghymru, drwy Incwm Sylfaenol Cyffredinol”
Cofiwch Epynt… Onid yw’n hen bryd i’r Fyddin adael yr ardal?
Dyma’r slogan sydd i’w gweld ar arosfa bws yn Llanrug, Caernarfon, ar y ffordd o Gwm y Glo, wrth dafarn Glyntwrog. Wn i ddim pwy yw’r artist anhysbys, ond mae’r …
Parhau i ddarllen “Cofiwch Epynt… Onid yw’n hen bryd i’r Fyddin adael yr ardal?”
Undod gyda Kongreya Star a menywod gogledd ddwyrain Syria
Echddoe, collasom ni tair cyfaill mewn ymosodiad ar gyfarfod o ymgyrchwyr yng ngogledd ddwyrain Syria. Er nad ydym ni erioed wedi cyfarfod â nhw, ac yr oedden nhw yn byw …
Parhau i ddarllen “Undod gyda Kongreya Star a menywod gogledd ddwyrain Syria”
Tir Cymru
Cyflwyniad Mae’r diwydiant amaeth wedi bod ynghlwm â thir Cymru o’r dechrau. Fel un o’r gyfres Cam nesaf Cymru bwriad yr erthygl yma yw ceisio cyflwyno peth o gefndir amaeth …
Methiant gwleidyddol yw’r llifogydd yn y Rhondda
Safwn mewn undod gyda phobl yn y Rhondda, sydd wedi dioddef trychineb llifogydd yn difetha eu cartrefi am y trydydd tro eleni. Cefnogwn alwad Leanne Wood am ymchwiliad annibynnol i’r …
Parhau i ddarllen “Methiant gwleidyddol yw’r llifogydd yn y Rhondda”